مدیر کل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور اظهارکرد: داده ها نشان می دهد که وضعیت تجربه مصرف مواد در دانش آموزان متوسطه دوم و هنرستان های استان اصفهان از میانگین کشور پایین تر است.

 به گزارش خبرنگار ایمنا، مشاور دبیر کل و مدیر کل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور، امروز در همایش طرح توانمند سازی دانش آموزان ضمن تسلیت ایام فاطمیه اظهار کرد: جامعه بشریت در قرن 21 دچار دگرگونی های پیچیده شده است، این عصر دگرگونی ها با چند مولفه همراه است . چنانچه همه متخصصان و اندیشمندان عرصه تعلیم و تربیت به این ویژگی ها توجه نکنند، به طور یقین با مشکلاتی مواجه خواهیم بود. در عرصه دگرگونی های فزاینده ما با سرعت تحولات و سرعت شتابان تغییرات در عرصه های اجتماعی، فرهنگ، ارزشها و در عرصه مباحث اقتصادی مواجه هستیم.

یکی از ارمغان های منفی دگرگونی ها رشد آسیب های اجتماعی است

وی افزود: این سرعت تغییر و تحولات ارمغان های منفی را هم به دنبال خواهد داشت، یکی از ارمغان های منفی دگرگونی ها رشد آسیب های اجتماعی است. متاسفانه در همه مطالعاتی که در جامعه جهانی صورت گرفته اندازه، حجم و دایره آسیب های اجتماعی در حال بزرگ تر شدن است.

دکتر حمید صرامی بیان کرد: در درجه دوم سه نظام اجتماعی در تیررس این آسیب ها قرار می گیرند. اولین نهاد اجتماعی خانواده است که در تیر رس آسیب ها قرار دارد. دومین نهاد مدارس و دانشگاه ها و محیط های آموزشی اند و سوم همه محله های شهر که در تیرس انواع آسیب های اجتماعی قرار می گیرند.

مدیر کل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور گفت: یک مثلث سه ضلعی در حوزه آسیب های اجتماعی در کشور ملاحظه می کنیم که نوجوانان و جوانان را  به طور کامل در معرض تهدید قرار داده است. یک ضلع این مثلث اعتیاد به مواد مخدر و روانگردان ها است، ضلع دوم مثلث مشروبات الکلی بوده و ضلع سوم مباحث سوء اخلاقی و روابط سوء جنسی است که برای ترویج این آسیب جدی از بسیاری از ابزارها همانند شبکه های اجتماعی و شبکه های ماهواره ای و بیش از یکصد شبکه در سطح کشور دشمنان در حال استفاده هستند.

ماهیت مسائل اجتماعی بسیار پیچیده است

وی بیان کرد: در حوزه مسائل فرهنگی و اجتماعی پرداختن مقطعی برای حل مسائل کاری عبث و بیهوده بوده و اتلاف منابع را به دنبال خواهد داشت. به دلیل اینکه ماهیت مسائل اجتماعی بسیار پیچیده است و با این پیچیدگی ها نباید با یک رویکرد سطحی و ارایه بروشور و سخنرانی به استقبال آسیب رفت. به طور یقین برای کنترل و مهار آسیب های اجتماعی نیازمند دانش و برنامه ریزی تخصصی هستیم و عدم این دانش تخصصی موجب می شود که در برابر آسیب ها منفعل باشیم.

صرامی تاکید کرد: به شکل تهاجمی در برابر آسیب قرار می گیریم و به چند مولفه نیازمند هستیم. باید شناخت صحیح و درک عمیق مبتنی بر داده های صحیح علمی را داشته باشیم و درک صحیح مبتنی بر داده های علمی بیانگر این است که ما کاملا بدانیم در سطح یک مدرسه، محله، خانواده ، نظامات آموزشی و در جامعه چه اتفاقی می افتد تا در جهت مقابله تهاجمی با آسیب گام برداریم.

مشاور دبیر کل و مدیر کل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور گفت: استان اصفهان در 25 سال اخیر از سال 1368 تا سال 1394 حدود 473 هزار و 660 نفر از جرایم مواد مخدر را توسط نیروی تلاشگر انتظامی دستگیر کرده است.  این نیروی کمی نیست، در حقیقت این امر حاکی از آن است که بخشی از سرمایه های انسانی در چرخه خرید، فروش ، قاچاق و مصرف مواد مخدر قرار گرفته اند. نکته دیگر اینکه در استان اصفهان توسط دستگاه قضایی و نیروی انتظامی و همه فعالان، مقابله با عرضه بیش از 360 تن انواع مواد مخدر محرک و توهم زا کشف و منتقل شده است.

لزوم توجه دستگاه های فرهنگی در حوزه  کاهش تقاضای مواد مخدر

وی با اشاره به سوال اساسی در این زمینه خاطرنشان کرد: سوال این است که آیا با این حجم دستگیری ها و کشفیات، میزان تقاضا کاهش یا افزایش پیدا کرده یا با تغییر روبه رو نبوده است. باید اذعان کنم که آخرین نتایج تحقیقات ما در استان بیانگر این است که وضعیت شیوع مصرف مواد در جمعیت عمومی استان با مقدار رشد مواجه بوده است. معنا و ترجمه این داده ها و آمار جدید بیانگر این است که دستگاه های  فرهنگی استان باید گام های وسیع تر و جدی تری را در حوزه کاهش تقاضای مواد مخدر بردارند.

به گفته صرامی؛ در صورت عدم این اتفاق به طور یقین با مشکلات جدید مواجه خواهیم بود. داده های علمی نشان می دهد که مصرف مواد در جمعیت عمومی 15 تا 64 سال استان، الگوی مصرف مواد در جمعیت عمومی تریاک، هروئین، شیشه و حشیش به ترتیب بر اساس آخرین مطالبات چهار الگوی مصرف را به خود اختصاص داده است.

در گروه سنی نوجوانان استان الگوی مصرف ابتدا ماده گل ، حشیش، گرس، علف و ماری جونا بوده  که نشان می دهد در مقابله با آسیب چنانچه بخواهیم برای نوجوان کاری در مدارس بکنیم باید تمام توان و انرژی خود را درباره این ماده اختصاص بدهیم.

ما نیازمند یک دانش تخصصی در برخورد با پدیده های اجتماعی هستیم. باید در نظامات آموزشی نگاه رقابت گرایانه بر روی دانش آموزان ترویج دهیم.  نگاه های گروهی و همکاری گرایانه سبب خواهد شد که یک گام دیگر هم در حوزه آسیب ها عقب بیفتیم. با این شرایط در سطح کشور نیازمند افراد متخصصی هستیم که دانش و برنامه ریزی برای مقابله با آسیب های اجتماعی را برخوردارند و در سطح آموزش و پرورش این اتفاق در حال رخ دادن است.

تجربه مصرف مواد در دانش آموزان متوسطه دوم استان اصفهان از میانگین کشور پایین تر است

مدیر کل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور اظهارکرد: نکته دیگر در داده ها نشان می دهد که وضعیت تجربه مصرف مواد در دانش آموزان متوسطه دوم و هنرستان های استان اصفهان از میانگین کشور پایین تر است و این جای خرسندی دارد که مربیان و مدرسان آموزش و پرورش توانستند شیوع مصرف را در بین دانش آموزان پایین تر نگه دارند. درصورتی که با اینگونه طرح ها ما بتوانیم  انتقال مفاهیم مهارت، توانمند سازی و انتقال مفاهیم ارتقای سلامت را بدهیم به طور یقین  وضعیت استان در طول برنامه ششم توسعه بهتر خواهد شد.

صرامی عنوان کرد: طرح توانمند سازی براساس یک نگاه برنامه ای و مطالعات متعددی است که در تجارب کشورهای توسعه یافته و بازه هایی که از آن کشورها داشته ایم اجرا می شود. ما به این نتیجه رسیدیم که برای اجرای طرحی که سه لایه را همزمان با هم پوشش دهد اقدام کنیم. طرح در استان قم  به عنوان پایلوت برگزار شده و استان قزوین پیلوت دوم بوده و امروز باید اشاره کنم که در 12 استان کشور طرح توانمند سازی و روشهای اولیه پیشگیری از اعتیاد در سه قشر دانش آموزان،  والدین دانش آموزان و معلمان و مدیران و مربیان همان دانش آموزان در حال اجرا است.

وی افزود: طرح توانمند سازی را از طریق 12 دوره آموزشی در 12 استان قم، قزوین، لرستان، مرکزی، کرمان، خراسان جنوبی، آذربایجان غربی، سیستان و بلوچستان،شهر تهران، خوزستان و گلستان برگزار کردیم و 1650 مدرس زیر چتر آموزشهای 9 ساعته روزانه قرار گرفتند. بر اساس این طرح مقرر شد که یک میلیون نفر از دانش آموزان و والدین و مربیان آنها زیر این چتر قرار بگیرند.

هدف اصلی طرح توانمند سازی کاهش تمایل و خودداری از مصرف مواد

مشاور دبیر کل و مدیر کل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور با اشاره به هدف طرح توانمند سازی در مدارس تاکید کرد: هدف اصلی طرح توانمند سازی کاهش تمایل و خودداری از مصرف مواد است و بدان معنا که ما با چهار مولفه به دنبال این کاهش تمایل هستیم و بر اساس آخرین آمارهایی که در سطح کشور بررسی کردیم میانگین تمایل مصرف به مواد در جمعیت عمومی کشور 8/16 درصد است.  این تمایل به مصرف در استان اصفهان حدود 12 درصد است و این نشان می دهد که نوع اقدامات اثر بخش بوده است.

وی یادآور شد: همچنین در نگرش در طرح توانمند سازی باید به گونه ای عمل شود که  نوجوانان و جوانان با یک سلسله آموزشهای ارتقای توانمندی روانی و اجتماعی نگرش شان نسبت به مواد منفی شود و بر اساس داده های سطح کشور 9/27 درصد جمعیت عمومی کشور به مواد نگرش مثبت دارند و این عدد در استان اصفهان 4/23 درصد است و بیانگر این است که نگرش مردم اصفهان نسبت به مواد از میانگین کشور پایین تر است .

صرامی بیان کرد: هدف سومی که در طرح توانمند سازی دنبال خواهیم کرد این است که بتوانیم دانش و توانایی معلمان در مداخله مهارتی و آموزش پیشگیری از اعتیاد را داشته باشیم و به دنبال این هستیم که از ظرفیت و پتانسیل 960 هزار مربی آموزشی در کلاسهای درس برای انتقال مفاهیم پیشگیری از اعتیاد و بحث انتقال مفاهیم مهارتی استفاده کنیم.

آموزش و تربیت را از هم تفکیک کردیم

وی با ابراز امیدواری اذعان نمود: بنده  خرسندم که آموزش و تربیت را از هم تفکیک کردیم و به طور یقین با این موضوع باید ادغام شده عمل کنیم تا  بتوانیم ضمن تربیت نیروی انسانی، آموزش نیروی انسانی را نیز با خود به ارمغان بیاوریم. موضوع دیگر در طرح توانمند سازی، ارتقای زمینه مشارکت اجتماعی دانش آموزان در بحث اجتماعی شدن است و این نگاه اجتماعی شدن از اوایل دولت تدبیر و امید مطرح شد و یک رویکرد بسیار قابل توجه می باشد.

در بسیاری از کشورهای جهان به این نتیجه رسیدند که فعالیت های دولتی نمی تواند بحث مبارزه را به موفقیت برساند و اگر آحاد جامعه در این زمینه مداخله و سهم خود را ایفا بکنند، زمینه مهار و کنترل آسیب ایجاد خواهد شد.

تشکل های دانش آموزی ضد اعتیاد کم داریم

مدیر کل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر کشورگفت: متاسفانه  با وجود 13 میلیون دانش آموز تشکل های دانش آموزی ضد اعتیاد کم داریم و در 107 هزار واحد آموزشی در کشور این موضوع جاری است. این طرح توانمند سازی باید بتواند حس اجتماعی را در دانش آموزان ایجاد کند.

به گفته صرامی؛ بر اساس مطالعات انجام شده حدود 698 درصد مردم ایران علاقه مند هستند که در بحث پیشگیری مداخله کنند و این سهم در استان اصفهان 70 درصد است. معنای این حرف این است که مردم استان اصفهان آماده مداخلات اجتماعی هستند اما الگو، مدل و شیوه صحیح را ندارند. در این صورت 55 درصد از والدین بعد از چهار سال از اعتیاد بچه ها اطلاع پیدا می کنند و در این زمینه باید تلاش شود. لازم است طراحی مدل ها برای انتقال مفاهیم به مردم با تعهد و تخصص و علاقه مندی صورت بپذیرد.

اگر با خلاقیت و نوآوری حرکت نکنیم در لابه لای چرخ دنده های سرعت تغییرات له می شویم. در این عرصه گام های موثر را برداریم  تا با کاهش آسیب ها روبه رو شویم. درطرح توانمند سازی به دنبال این هستیم که زمینه های سکوت و انکار و نفی مقوله آسیب را در سطح مدرسه بشکنیم تا مشکلات را در مدارس کاهش دهیم.